GazetaMiasta.pl Zamość, Tomaszów Lub., Hrubieszów, Biłgoraj wiadomości, wydarzenia i informacje
Podobne artykuły
Szczebrzeszyn jest ciągle rzadziej odwiedzany przez turystów niż inne miejscowości na Roztoczu: Krasnobród, Zwierzyniec czy Susiec. Dlaczego jest tak – trudno powiedzieć. W mieście przecież odnowiono wiele ciekawych zabytków – kościoły renesansowe pw. św. Katarzyny i św. Mikołaja, synagogę, dookoła której możemy zobaczyć szereg interesujących, humorystycznych rzeźb chrząszcza. Zabytkowe kamienice przy rynku, po wycięciu drzew przy ratuszu, są dobrze widoczne, tylko ciągle wzgórze zamkowe jest niedostępne dla zwiedzających, ale można obejrzeć je z daleka, wraz z resztkami dawnego zamku
(z miejsca w okolicach dawnego klasztoru franciszkanów, za kościołem św. Katarzyny). Ciekawe są także budynki dawnej szkoły, ufundowane przez Zamoyskich, położone przy drodze prowadzącej do Zamościa, jak też wiele, wiele innych obiektów. Nie potrafię wyjaśnić, dlaczego pokutuje wśród mieszkańców Zamojszczyzny przekonanie, że w mieście nazywanym pogardliwie ,,Cebulowem” nie ma szczególnych atrakcji turystycznych. Rzeczywiście, nie ma takiego ruchu turystycznego, jaki być powinien i ciągle niewykorzystany potencjał miasta aż się prosi o reklamę, mimo iż historycy sztuki, i nie tylko oni, piszą coraz więcej o zabytkach miasteczka.
Postanowiłem na łamach „Gazety Miasta” promować miasto jako nasz roztoczański Kazimierz. Gdy ostatnio zakupiłem album ,,Miasta polskie – najpiękniejsze zespoły zabytkowe” autorstwa Adama Wiesława Kulika, zaskoczyła mnie już strona tytułowa. Autor umieścił na niej zdjęcie tablicy fundacyjnej nie z Krakowa, Torunia czy Kazimierza, a właśnie ze Szczebrzeszyna. Jest to tablica umieszczona na kościele św. Mikołaja… Dlatego też chcę jeszcze raz zwrócić uwagę na ową perełkę naszych dzisiejszych polskich Kresów.
Jak już kiedyś napisałem – Kresy przywołują skojarzenia z wielokulturowością, mieszaniną wyznań, narodowości i światopoglądów. Szczebrzeszyn właśnie posiada takie zabytki, które świadczą o jego kresowym charakterze. Przykładem jest cerkiew pw. św. Mikołaja, sięgająca swoją historią jeszcze średniowiecza, zlokalizowana na południowy zachód od rynku, troszeczkę wyżej niż synagoga. Jeśli przyjedziemy do Szczebrzeszyna z chęcią obejrzenia cerkwi, najpierw udajmy się do budynku dawnej synagogi – dziś mieści się w niej dom kultury i to właśnie pracownicy domu kultury mają klucze do wnętrza cerkwi.
Szczebrzeszyn w dokumencie Kazimierza Wielkiego z 1352 r. nazywany jest „ruskim miastem”, a cerkiew najdobitniej świadczy o jego dawnej, także ruskiej przeszłości. Do cerkwi prowadziły od wieków solidne żelazne drzwi, umieszczone w portalu renesansowym z datą 1540 i inicjałem pisanym cyrylicą A.G., dotyczącym Andrzeja Górki, właściciela miasta w 1540 r. Na zewnątrz, po obu stronach cerkwi, widać fundamenty tzw. kryłosów, czyli resztek niewielkich półkolistych dobudówek, które – według dr. Piotra Krasnego, pochodzącego ze Szczebrzeszyna – pojawiły się najpierw w Mołdawii, a następnie pod koniec XVI i na początku XVII wieku rozprzestrzeniły się na terytorium Rzeczypospolitej. W Zamościu, zamieszkanym także przez ludność wołoską, mamy przykład takich kryłosów w dawnej cerkwi św. Mikołaja na Starym Mieście (dziś użytkowane są one w Zamościu jako kaplice). Wołosi – co ciekawe – mieszkali w okolicach Szczebrzeszyna, miejscowość po drugiej stronie rzeki nazywana była dawniej Brodem Wołoskim…
