W wyjątkowy sposób uczczono w Zamościu 71. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego. 27 września był nie tylko apel poległych i konferencja naukowa, przygotowano również rekonstrukcję historycznych zdarzeń.
Święto Polskiego Państwa Podziemnego rozpoczęła Msza św. w Katedrze Zamojskiej. Następnie jej uczestnicy przemaszerowali pod pomnik żołnierzy AK przy ulicy Partyzantów. – Dzisiaj zadaniem Polaków jest przypomnienie ludziom młodym i tym wszystkim, którzy zapomnieli, o bohaterstwie wszystkich walczących za ojczyznę – mówił Sławomir Zawiślak, prezes Światowego Związek Żołnierzy AK Okręg Zamość. W swoim wystąpieniu podkreślił również, że konspiracja w Polsce była najlepiej rozwinięta w okupowanej Europie, a samo zakończenie wojny dla Polskiego Państwa Podziemnego oznaczało wybuch nowej – z sowietyzacją naszego kraju.
Swoją „przygodę z konspiracją” dobrze pamięta Czesława Lesiuk z Tyszowiec, ps. „Jaskółka”, odznaczona 27 września złotą odznaką. – Od 1941 roku byłam w konspiracji jako harcerka. Nasza nauczycielka nas zorganizowała. W 1942 roku złożyłam przysięgę AK, byłam na kursie sanitariuszek. Byłam aresztowana przez żandarmerię. Po wojnie ukrywałam się przed UB. W kwietniu 1947 roku ujawniłam się i już mnie nie niepokojono. Był strach, ale wszystkiemu podołałam.
Podczas uroczystości tradycyjnie odbył się apel poległych, a pamięć konspiratorów oraz ofiary dwóch totalitaryzmów uczczono salwą honorową oraz złożeniem wieńców przez przedstawicieli władz państwowych i samorządowych oraz organizacji kombatanckich i społecznych. Wyjątkowego charakteru zamojskim uroczystościom nadała konferencja i inscenizacja akcji odbicia więźniów politycznych z zakładu karnego w Zamościu przez oddział WIN dowodzony przez ppor. Romana Szczura, ps. „Urszula” – To był mój stryj, brat mojego ojca. W 1946 na wieść o aresztowaniach swoich partyzantów „Urszula” wrócił do Zamościa i zorganizował odbicie ich z zamojskiego więzienia – wspomina Cecylia Szumska.
Oddział „Urszuli” w brawurowej akcji, w nocy 8 maja 1946 roku zdobył budynek i uwolnił ponad 300 więźniów, głównie działaczy podziemia. Później za swój czyn on i jego ludzie ponieśli najwyższą karę. Wydarzenia te zrekonstruowali członkowie Krasnobrodzkiego Stowarzyszenia Rekonstrukcyjno-Historycznego 9. Pułku Piechoty Legionów i GRH im. por. Konrada Bartoszewskiego ps. „Wir”.
Obchody święta Polskiego Państwa Podziemnego zakończyło odsłonięcie tablicy upamiętniającej akcję Romana Szczura i jego oddziału.
27 września 1939 roku powstała Służba Zwycięstwu Polski, zalążek Państwa Podziemnego. Zjawisko wyjątkowe w skali światowej. Pomimo niemieckiego terroru, funkcjonowały wszystkie ograny państwowe. Państwo Podziemne działało w latach 1939-1945, wspierane i kierowane z uchodźstwa przez w pełni legalne władze prezydenta, rząd i naczelnego wodza oraz ich krajowe przedstawicielstwa, spełniając wszystkie swoje funkcje.